Kim był Bolesław I Chrobry?
Bolesław Chrobry urodził się w 967 roku jako jedyny syn Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy. Zapewne już od najwcześniejszych lat życia przygotowywany był do przejęcia schedy po ojcu, jednak powtórne małżeństwo tego ostatniego z Niemką Odą mocno skomplikowało sprawę sukcesji. Oda wydała bowiem na świat trzech synów: Mieszka, Lamberta i Świętopełka. Wszyscy oni zgłaszali chęć uczestnictwa w procesie sprawowania władzy; zgadzało się to z wolą samego Mieszka, który przed śmiercią w 992 r. sprawiedliwie podzielił kraj pomiędzy swych męskich potomków.
Determinacja i pobożność
Oczekiwania Bolesława mocno jednak wykraczały poza polityczną wizję rodziciela. Pogrzeb Mieszka oznaczał w istocie początek batalii o przejęcie kontroli nad państwem. W tym pojedynku zwyciężył ostatecznie właśnie Bolesław, zmuszając macochę Odę i jej synów do osiedlenia się na terenie Niemiec. Co ciekawe, wygnanie z kraju niewygodnych członków rodziny w niczym nie pogorszyło stosunków Bolesława z cesarzem. Jeszcze w pierwszej połowie lat 90. X wieku połączyli oni swe siły w konflikcie przeciwko Słowianom połabskim. Naszemu władcy przyświecał w tym konkretny cel: pragnął zabezpieczyć własne nabytki terytorialne na obszarze Pomorza Zachodniego.
Około roku 996 na ziemie polskie przybył biskup praski Wojciech, noszący się z zamiarem wyruszenia na misję chrystianizacyjną do któregoś z krajów pogańskich. Jego wybór padł na Prusy. Bolesław pomógł mu w zorganizowaniu wyprawy przez Gdańsk. Niestety, pruska ziemia okazała się dla czeskiego biskupa wyjątkowo niegościnna: 23 kwietnia 997 roku poniósł na niej śmierć męczeńską.
Bolesław, jak głosi legenda, wykupił ciało Wojciecha od oprawców i złożył je z honorami w Gnieźnie. Niedługo później doszło do kanonizacji misjonarza; owa okoliczność pozytywnie zaważyła na losach polskiego państwa w nadchodzących latach.
Panowanie Bolesława I Chrobrego
Ogłoszenie Wojciecha świętym pociągnęło za sobą następną ważną decyzję Stolicy Apostolskiej, która w 999 r. wyraziła zgodę na utworzenie w Gnieźnie pierwszego polskiego arcybiskupstwa. Dodatkowo, doszło do powstania trzech biskupstw: w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Już w następnym roku nasz kraj odwiedził cesarz niemiecki Otton III, pragnący oddać hołd nowemu świętemu.
Zjazd gnieźnieński oraz lata wojen
Wizyta Ottona w Gnieźnie miała doniosłe znaczenie nie tylko dla polskiego życia kościelnego, lecz również dla podniesienia prestiżu samego Bolesława. Nasz władca stał się dzięki niej pełnoprawnym sojusznikiem cesarza i jego poważnym partnerem, z którym cały świat zachodni musiał się odtąd liczyć. Kolejni królowie Polski mieli zatem nieco łatwiejsze zadanie na politycznej scenie Europy.
Dobrosąsiedzkie stosunki z Niemcami utrzymywały się do śmierci Ottona III, która nastąpiła niespodziewanie w 1002 roku. Jego następcą został Henryk II, zdecydowanie mniej przychylny wobec polskiego władcy. Bolesław wdał się z nim w kilkunastoletnią wojnę, napędzaną chęcią panowania na Połabiu i w Czechach. Przedłużające się zmagania zakończył pokój w Budziszynie (1018), przyznający Polsce Milsko i Łużyce.
Pokój z Niemcami musiał widocznie zaostrzyć apetyt Chrobrego na nowe podboje, skoro jeszcze w tym samym roku wyprawił się on na Ruś, zdobywając jej stolicę – Kijów. Osadził na tamtejszym tronie swojego zięcia Świętopełka, sam zaś wrócił do Gniezna z pokaźnymi łupami. W tym okresie udało mu się jeszcze zdobyć Grody Czerwieńskie, posiadające strategiczne znaczenie dla rozwoju polskiego handlu.
Ostatnie lata panowania Bolesława Chrobrego są stosunkowo słabo udokumentowane. Wiadomo na pewno, że rządził już wówczas razem ze swoim synem. Mieszko II Lambert mógł dzięki temu nabrać doświadczenia w kierowaniu sprawami wagi państwowej. Jak widać, Bolesław nie pozostawiał cienia wątpliwości, w czyje ręce pragnie oddać losy Polski. Jego życzeniu stało się zadość, chociaż lata panowania namaszczonego przezeń syna nie były już dla kraju tak owocne.
Koronacja Bolesława I Chrobrego
Piastowie rządzący plemionami polskimi przed Bolesławem musieli się zadowolić wyłącznie mianem książąt; on sam chciał jednak pójść o krok dalej. Badacze średniowiecza podejrzewają, że ostatnie lata życia Chrobrego wypełniały głównie zabiegi zmierzające do sięgnięcia po koronę królewską. Ambicje polskiego władcy długo niweczył sprzeciw nieprzychylnego mu Henryka II. Dopiero śmierć cesarza w 1024 roku przyniosła Bolesławowi szansę na realizację wielkiego marzenia. Do ceremonii koronacyjnej miało wreszcie dojść w roku 1025, na krótko przed śmiercią naszego władcy.
Kontrowersje wokół korony
Chociaż sam akt koronacji Bolesława I Chrobrego na króla Polski wydaje się rzeczą bezsporną, nie wszyscy historycy godzą się na umiejscowienie jej akurat w 1025 roku. Część uczonych twierdzi, że do ceremonii koronacyjnej mogło dojść już podczas zjazdu w Gnieźnie w roku 1000; wskazywałoby na to włożenie na głowę Bolesława diademu cesarskiego przez Ottona III. Przeciwnicy tej teorii utrzymują, że taki gest – choć niewątpliwie miły – nie posiadał jakiejkolwiek mocy prawnej. Ich zdaniem, Bolesław tuż po zjeździe gnieźnieńskim wszczął zabiegi mające na celu zdobycie korony, ale udało mu się to dopiero po upływie ćwierćwiecza.
Ile lat panował Bolesław Chrobry? Za początek jego rządów przyjmuje się rok 992, zaś data śmierci króla to 17 czerwca 1025 r. Decydował zatem o losach Polski przez 33 lata, przyczyniając się zwłaszcza do rozszerzenia jej granic i umocnienia dominacji religii chrześcijańskiej. W pamięci następnych pokoleń Bolesław zapisał się nader pozytywnie, pomimo licznych wojen, jakie prowadził.
Bolesław I Chrobry – ciekawostki
Przydomek “Chrobry” nadano Bolesławowi za czasów panowania jego syna, Mieszka II. Słowo to oznacza człowieka mężnego, dzielnego i walecznego. Warto przy okazji dodać, że w późniejszych stuleciach określano pierwszego króla Polski także mianem Wielkiego.
Bolesław I Chrobry był czterokrotnie żonaty. Dwóch pierwszych towarzyszek życia władcy nie znamy z imienia. Trzecia – Emnilda – była córką zachodniosłowiańskiego księcia Dobromira. Czwartą, Odę, dał Bolesławowi za żonę jej ojciec, margrabia niemieckiej Miśni.
Polska za Bolesława Chrobrego wyróżniała się tzw. osadami służebnymi. Były to miejscowości, których mieszkańcy wykonywali jeden, określony typ usług na rzecz państwa. I tak na przykład, w Winiarach wytwarzano wino, w Koniarach hodowano konie, a w Grotnikach wyrabiano groty do strzał.
Staropolska legenda o Bolesławie Chrobrym głosiła, że władca otrzymał swój miecz od samego anioła. Właśnie dzięki temu mógł odnieść tak wiele spektakularnych zwycięstw w konfliktach zbrojnych.